بررسی اثر کودهای بیولوژیک و تنش خشکی روی عملکرد و اجزای عملکرد گیاه شنبلیله

چکیده شنبلیله یکی از گیاهان دارویی است که در طب سنتی ایران و ملل مختلف، سابقه دیرینه داشته و نسبت به تنش آبی نیمه¬مقاوم بوده¬است. استفاده از راهکارهایی که بتواند مقاومت به خشکی را در آن بیافزایدازاهداف مهم تحقیقات به¬زراعی است. از طرفی باتوجه¬به اثرات زیست محیطی متعدد کودهای شیمیایی وآلودکی منابع خاک وآب، جهت توسعه کشاورزی پایدار و بهر¬ه¬گیری از پتانسیل شنبلیله در شرایط تنش خشکی دراین پژوهش، ارزیابی شنبلیله تحت رژیم¬های مختلف آبیاری و استفاده از سطوح مختلف کودبیولوژیک، انجام¬گرفت. آزمایش به¬صورت کرت¬های¬خردشده در قالب طرح پایه بلوک¬های کامل تصادفی با 3 تکرار، انجام-شد.تیمارآبیاری در 3 سطح در کرت¬های اصلی و کودهای¬بیولوژیک در 4 سطح در کرت¬های فرعی انجام گردیدند.نتایج تجزیه واریانس، حاکی¬از اختلاف ¬معنی¬دار کودبیولوژیک برای همه صفات موردارزیابی غیر از وزن¬هزاردانه وتعداد ساقه¬فرعی بود،همچنین دورهای مختلف آبیاری بیانگر تاثیرپذیری مستقیم همه اجزای عملکرد غیر از تعداد ساقه فرعی وپهنای¬غلاف بود که کاهش معنی¬داری در تیمار آبیاری نرمال نسبت به 2تیمار دیگر آبیاری مشاهده گردیدالبته عملکرددانه و بیولوژیک وبالتبع آن شاخص برداشت که برآیند همه اجزای عملکرد می¬باشند، اختلاف معنی¬داری نشان¬دادند که دلیل آن، وجود اثرات متقابل شدید کود در تنش بود که به-صورت تغییر در رتبه، مشاهده¬گردید، بنابراین در خصوص ارزیابی نوع کود¬بیولوژیک تحت رژیم¬های مختلف آبیاری بایستی توجه کودی¬مربوطه در هر سطح تنش صورت گیرد. براساس نتایج مدلسازی رگرسیونی و تجزیه-همبستگی در سطوح مختلف آبیاری وهمچنین سطوح مختلف کودبیولوژیک مشخص گردید که مهم¬ترین مولفه تاثیرگذار بر عملکرد، صفت وزن¬هزاردانه می¬باشد که بیشترین نقش را در توجیه تغییرات عملکرددانه داشت ولذا ضرورت توجه به پرهیز از تنش طی مرحله پرشدن دانه را می¬نماید،همچنین براساس مدلسازی رگرسیونی برای تیمارهای مختلف کودی مشخص گردید که مصرف کود¬ترکیبی نیتروکسین +بیوسولفور، ارتباط قویتری از صفات اثرگذار بر عملکردایجادکرده¬است. کلمات کلیدی:عملکردبیولوژیک،کودبیولوژیک،تنش خشکی،گیاه دارویی،کشاورزی پایدار